Prawo: Łagodzenie rekomendacji

Komisja Nadzoru Finansowego zaproponowała wprowadzenie zmian do projektu Rekomendacji T. Jakie będą ich konsekwencje?

– Najbardziej widoczna zmiana zawarta w II wersji projektu Rekomendacji T dotyczy złagodzenia dopuszczalnych rozmiarów wielkości zadłużenia klienta z tytułu zaciągniętych kredytów. Zgodnie z nowym projektem KNF ma rekomendować bankom, że wskaźnik 50 proc. relacji kwoty wydatków kredytobiorcy z tytułu obsługi kredytu (spłaty rat i odsetek) do dochodów netto kredytobiorcy będzie utrzymany tylko w odniesieniu do osób, których dochód netto nie przekracza poziomu przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku osób o wyższych dochodach ten wskaźnik został podniesiony do wysokości 65 proc. dochodu. Kwota udzielonego kredytu może być więc dla takich klientów wyższa. Jest to pewne złagodzenie wymogów formalnych.

Niestety dla banków specjalizujących się w private bankingu, których klienci są osobami bardzo zamożnymi, osiągającymi bardzo wysokie dochody, różnica między poziomem 50 i 65 proc. nie jest istotna. Dlatego mimo liberalizacji problem nie został w całości rozwiązany. Sektor bankowy postulował bądź całkowite odejście od limitów ilościowych, bądź też ustanowienie jeszcze wyższego limitu dla osób o bardzo wysokich dochodach.

Czy to jedyna zmiana?

– Nie. Zmiany dotyczą także sposobu liczenia zdolności kredytowej. W poprzedniej wersji nałożono na banki obowiązek badania zdolności kredytowej nie tylko klienta, ale także członków jego rodziny – nawet gdy osoby te nie były współkredytobiorcami. Analogiczne wymagania proponowano pierwotnie postawić względem członków rodziny poręczyciela, także tych, którzy nie figurują w umowie kredytowej jako poręczyciele.

Dlaczego to nie odpowiadało bankom?

– Przede wszystkim osoby takie nie są podmiotami umowy z bankiem. W świetle przepisów prawa bankowego nie ma on możliwości oceny wielkości dochodów, obciążeń różnego rodzaju wydatkami osób, które nie są jego partnerem jako potencjalni klienci ubiegający się o kredyt bankowy lub jako poręczyciele kredytu. Bank ma prawo uzyskać informacje jedynie o swoim kliencie.

Dodatkowo pierwotny projekt Rekomendacji T nakazywał uwzględnienie obciążeń finansowych klienta w bardzo szerokim i nie do końca sprecyzowanym zakresie. Pojęcie bowiem obciążenia finansowego można rozumieć bardzo szeroko, w efekcie nawet niezapłacone jeszcze faktury i rachunki z racji odroczonego terminu płatności, a wynikające z czynności dnia codziennego, mogłyby być wliczane do kwoty obciążeń finansowych klienta, powodujących pomniejszenie jego zdolności do zaciągnięcia kredytu bankowego. W takiej sytuacji nawet rachunek za gaz lub energię elektryczną mógłby być uznany za obciążenie finansowe dla potrzeb wypełnienia Rekomendacji T. Zmiana proponowana przez KNF definiuje, że chodzi o obciążenia wynikające z przepisów prawa lub mające charakter trwały i przesądzony, na przykład takie, jak zasądzone sądownie alimenty. Są to więc obciążenia, z których ponoszenia klient nie może dobrowolnie zrezygnować.

Warto jednak wskazać, że mimo złagodzenia niektórych zapisów projektów rekomendacji, wciąż istnieją problemy, które w opinii sektora bankowego wymagają uelastycznienia.

Zatem co jeszcze powinno zostać uwzględnione przez nadzór?

– Część banków specjalizujących się w obsłudze klienta detalicznego deklaruje, że nie chce tylko i wyłącznie dokonywać oceny zdolności kredytowej na podstawie indywidualnych analiz każdego klienta, zwłaszcza ...