Od stycznia ceny gazu ziemnego w Europie wzrosły o ponad 170% i dalej będą rosły
Do obecnej sytuacji na rynku gazu przyczyniły się zarówno czynniki popytowe jak i podażowe. Zapotrzebowanie na gaz rośnie w ciepłownictwie mieszkaniowym, przemyśle i energetyce.
Mroźna zima spowodowała w I kwartale 2021 roku wzrost zapotrzebowania na gaz w Unii Europejskiej o 7,6%. Z kolei letnie upały zwiększyły wykorzystywanie klimatyzacji w II i III kwartale.
W Unii Europejskiej gaz ziemny dostarcza około jednej piątej energii elektrycznej
Pojawiły się również ograniczenia podaży. Rosja ograniczyła eksport gazu rurociągami do Europy z powodu wysokiego popytu wewnętrznego, zakłóceń produkcji i wysokich cen skroplonego gazu ziemnego (LNG), eksportowanego do Azji. Ogranicza też celowo dostawy gazu ziemnego do Europy, aby wesprzeć swoją argumentację za uruchomieniem gazociągu Nord Stream 2.
Cena gazu a cena energii elektrycznej
Europejskie rezerwy gazu są niskie. Konieczność uzupełnienia tych rezerw oznacza wyższy import LNG w najbliższych miesiącach, co spowoduje dalszy wzrost cen gazu.
Do 2005 roku ceny gazu w kontraktach długoterminowych w UE powiązane były zazwyczaj z cenami ropy naftowej. Obecnie tylko 20% dostaw ma takie powiązania, a reszta wyceniana jest w oparciu o bieżące ceny rynkowe. To dodatkowo zwiększa wahania cen gazu.
Energia stanowi prawie 10% wydatków konsumentów w Europie
W Unii Europejskiej gaz ziemny dostarcza około jednej piątej energii elektrycznej, ale wyższe ceny gazu wywierają nieproporcjonalnie większą presję na wzrost cen energii elektrycznej, ponieważ w odróżnieniu od elektrowni wiatrowych lub solarnych dostarczają stabilnej energii.
Dlatego wzrost cen gazu spowodował podwojenie hurtowych cen energii elektrycznej w UE z około 50 euro za MWh do 100 euro za MWh.
Ceny na rynku energii a transformacja energetyczna
W Polsce hurtowe ceny energii elektrycznej (tzw cena base) wzrosły od stycznia 2021 roku z 260 PLN (58 euro) za 1 MWh w styczniu do 490 PLN (106 euro) obecnie. Hurtowe ceny gazu wzrosły z ok. 100 PLN za 1 MWh w styczniu do ponad 300 PLN obecnie.
Energia stanowi prawie 10% wydatków konsumentów w Europie. Ceny energii rosną nie tylko w Unii Europejskiej. W sierpniu 2021 roku były o ponad 20% wyższe niż rok wcześniej w Kanadzie i USA. Dwucyfrowe wzrosty odnotowano także w Korei Południowej, Chile i Meksyku. Wywarło to wpływ na inne towary, w tym na żywność.
Istnieją fundamentalne przyczyny dużej zmienności i wysokich cen surowców energetycznych i energii elektrycznej na świecie. System energetyczny przechodzi głęboką i szybką transformację.
Inwestycje w aktywa kopalne nie są trwałe w perspektywie długoterminowej. Bilans podaży i popytu na energię będzie zależał od tego, jak szybko paliwa kopalne będą wycofywane pod naciskiem rządów i wprowadzana zielona energia.
