Nuk w banku spółdzielczym (16): Kapitał na ryzyko kredytowe

Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter

zoltkowski.wieslaw.01.100xWszystkie znane w Polsce przypadki upadłości lub przymusowe fuzje banków spółdzielczych były spowodowane stratami na portfelu kredytowym. Zarządzanie tym ryzykiem sprowadza się do dwóch obszarów: oceny zdolności kredytowej klienta i zarządzania portfelem, czyli zbiorem wszystkich należności kredytowych.

Wiesław Żółtkowski

Banki zawsze starają się oceniać wiarygodność kredytową pożyczkobiorcy. Drugi aspekt ryzyka kredytowego jest mniej oczywisty, chociaż praktyka podpowiada, że kierowanie pożyczek do jednorodnej grupy klientów może być niebezpieczne. Uwarunkowania zewnętrzne mogą spowodować pogorszenie się sytuacji nie grupy klientów, ale całego portfela reprezentowanego przez klientów będących w podobnej sytuacji. Innymi słowy wszelkie rodzaje koncentracji są podstawowym ryzykiem portfelowym.

Portfele… bez informacji

Badanie zdolności kredytowej wymaga uzyskania danych o kliencie. W bankach spółdzielczych informacje te rejestruje się zwykle na papierze. Po udzieleniu kredytu część danych trafia do systemu operacyjnego. W praktyce występują trzy takie systemy: defBank, Novum, Sofnet.

Wszystkie umożliwiają rejestrację danych o klientach i transakcjach. Procedury banków zakładają różne zakresy i szczegółowość zapisów, które zawierają m.in. nazwękredytobiorcy, adres, numer rachunku, regon, PESEL, rodzaj i kwotę kredytu, harmonogram spłaty, oprocentowanie, rodzaje i wartości prawnych zabezpieczeń.

Niestety, duża część ważnych informacji o kliencie, w tym jego dane finansowe i niezwykle istotny wynik oceny zdolności kredytowej, pozostaje w zapisie papierowym w teczce klienta. Jeśli informacja nie jest przeniesiona do zapisu elektronicznego, nie można efektywnie z niej korzystać. Dlatego istnienie baz danych o kredytobiorcach jest podstawowym warunkiem sprawnego zarządzania portfelem. Niestety, większość BS-ów tego kryterium nie spełnia, nie prowadząc zbioru aktualizowanych danych finansowych kredytobiorców oraz informacji pozwalających na weryfikację wartości zabezpieczeń. Ich zbiory obejmują tylko zapisy w systemie operacyjnym, co ogranicza możliwość zarządzania portfelem.

Jak zbudować bazę danych?

W dedykowanej bazie serwera (np. MS SQL, Oracle, a w małym banku nawet MS Access) gromadzi się wszystkie informacje pozyskiwane w procesie oceny zdolności kredytowej. Ekspozycje są określone według kryterium klasy ekspozycji oraz sklasyfikowane do odpowiedniej kategorii (normalnej lub odpowiedniej grupy zagrożonych). Ważne jest także podkreślenie poziomu ryzyka wynikające z oceny zdolności kredytowej. Może to być przypisanie ekspozycji do określonej grupy ratingu lub tylko oznaczenie kilku poziomów ryzyka. W procedurach niektórych banków spółdzielczych określa się metodą punktową klasy ryzyka, ale rzadko się je rejestruje i raczej nie wyciąga się z tego wniosków dla badania zachowań kredytobiorcy.

Dane finansowe klientów prowadzących pełną rachunkowość zawarte są w sprawozdaniach F-01 i F-02. W przypadku klientów prowadzących uproszczoną rachunkowość są to raporty z księgi przychodów i rozchodów lub odpowiednie PIT-y. Banki często żądają także innych informacji. Należy jednak ograniczać gromadzenie danych, które nie są weryfikowane i zależą tylko od deklaracji klienta. Rozsądne byłoby ich aktualizowanie z częstotliwością dostarczania przez klientów sprawozdań. Informacje o zabezpieczeniach prawnych powinny zawierać przynajmniej nazwę zabezpieczenia, jego wartość oraz okres weryfikacji wartości. Może do być data ważności polisy ubezpieczeniowej, okres weryfikacji wyceny, częstotliwość potwierdzania faktu istnienia zapasów, data przeprowadzania inspekcji stanu zabezpieczeń.

Dane finansowe klienta weryfikowane są informacjami o aktualnym zadłużeniu, które uzyskuje się poprzez codzienny kontakt z systemem operacyjnym. Powinno to odbywać się automatycznie (poprzez interfejs), ale zwykle informacje uzyskuje się poprzez przepisanie odpowiednich ...

Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:

  • zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
  • wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
  • wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
  • zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.

Uwaga:

  • zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
  • wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).

Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:

  • bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI