Maszyny, czyli (nie)ruchomości jako zabezpieczenie kredytu wg wytycznych EBA

Jak postąpić w sytuacji, gdy klient wskazuje jako zabezpieczenie oczekiwanego kredytu np. linię technologiczną do recyklingu zużytych katalizatorów? Czy rozumieć to zabezpieczenie jako „ruchomość”  ‒ wg sugestii EBA? Konia z rzędem temu, kto tę „ruchomość” zdoła ruszyć z miejsca instalacji, którym jest specjalnie na ten cel budowana hala przemysłowa…

Podobno, kto chce szuka sposobu, więc i tu determinacja może doprowadzić do demontażu i rozparcelowania linii, a następnie  przeniesienia jej elementów składowych gdziekolwiek.

Warto jednak zdać sobie sprawę, iż nie możemy wówczas mówić ani o linii do recyklingu, ani o oszacowaniu jej wartości. To, co „wyruszyło” poza swoje pierwotne miejsce instalacji, teraz istotnie może być nazwane „ruchomością”  o wartości… złomu.

Czy takie są aspiracje biznesowe banku ‒ potencjalnego wierzyciela?

Kategorie zabezpieczeń rzeczowych

Implementację wytycznych EBA warto poprzedzić zatem właściwym nazwaniem tej kategorii zabezpieczeń rzeczowych. Nie ‒ ruchomości to nieograniczony zasób przedmiotów zabezpieczeń. Standard BOMIS-u[1] posługuje się dwoma skorelowanymi  terminami: środek lub megaukład techniczny.

Środek techniczny to narzędzie maszynowe lub nie ‒ maszynowe, bądź pomieszczenie, służące do zaspokajania potrzeb materialnych i charakteryzujące się wejściem, wyjściem i działaniem. Istotą środków technicznych są systemy informacyjne, masowe i energetyczne.

Megaukład techniczny to zaprojektowany układ środków technicznych (maszyn i urządzeń) dobranych ze względu na celowe działanie tego układu jako całości. [2]

Mamy zatem komunikatywną dla prawników, inżynierów mechaników, menedżerów bankowych czy rzeczoznawców terminologię fachową, pojemną wobec układu kogeneracji z kotłem zasilającym turbozespół, wytwórni mas bitumicznych, maszyny odlewniczej z osprzętem.

Są to bez wątpienia nie ‒ ruchomości, lecz środki i megaukłady techniczne mogące stanowić zabezpieczenie rzeczowe o satysfakcjonującej wartości dla stron umowy kredytowej. Jeśli przedmiotami zastawów rzeczowych mogłyby być sztućce, kołdry i obrusy należące do przedsiębiorstwa hotelarskiego, wówczas miano ruchomości im przysługuje.

Wyceny środków o megaukładów technicznych

Realia wyceny środków i megaukładów technicznych istotnie odbiegają od wyobrażeń autorów wytycznych EBA, którzy próbują te przedmioty zabezpieczeń rzeczowych poddać niemalże tabelarycznej klasyfikacji i automatyzacji procedury oszacowania. Tymczasem, w przeciwieństwie do przedmiotów zabezpieczeń, jakimi są nieruchomości lub pojazdy typowe, nie istnieją adekwatne dla poszczególnych megaukładów bazy danych, ani automatyczne procedury szacowania wartości oparte na modelach statystycznych.

Myślenie o szacowaniu wartości kategoriami słusznymi w przypadku przedmiotu, jakim jest biurowiec klasy A w stolicy okazuje  się chybione w przypadku przedmiotu zabezpieczenia, jakim jest maszyna wyciągowa w trakcie zabudowy w kopalni węgla kamiennego.

Nie tylko polityczne decyzje determinować będą zmianę wartości w czasie tego środka technicznego (swoją drogą, również i to kryterium trudno zalgorytmizować), ale przed wszystkim poszczególne elementy składowe tego megaukładu i ich koszt zastąpienia, którego ustalenie może być ograniczone tajemnicą handlową  przedsiębiorstwa wytwórcy. Zgodnie bowiem z obowiązującą „modą”, ta maszyna górnicza przedstawiona zostanie bankom (i wynajętym przez nich rzeczoznawcom) jako tajna innowacja.

To jeden z przykładów nieprzystawalności procedury szacowania wartości środków i megaukładów technicznych do innych przedmiotów zabezpieczeń.

Maszyny i urządzenia, czyli środki i megaukłady techniczne to również nieograniczony obszar generowania wartości, która właściwie zwymiarowana poprzez wycenę rzeczoznawczą stanowić może pewne i przewidywalne w czasie zabezpieczenie udzielanego finansowania.

Trzeba jednak wpierw zrozumieć, gdzie tej wartości szukać, jak ją odczytywać kryterialnie i jak zapobiegać jej utracie na przestrzeni całego okresu finansowania inwestycji.

Konferencja szkoleniowa: 8 marca 2022 roku

Jak rozumieć, implementować i stosować w procedurach bankowych wytyczne EBA, by zamiast ruchomościami zabezpieczać finansowane inwestycje środkami lub megaukładami technicznymi? Jak minimalizować ryzyko związane z tymi zabezpieczeniami? Jak monitorować ich wartość w czasie? 

Wiedzę rzeczoznawczą i praktykę bankową zaprezentuje Fundacja BOMIS

8 marca 2022 roku podczas konferencji szkoleniowej:

Wytyczne UE – EBA dla banków kredytujących inwestycje zabezpieczone środkami i megaukładami technicznymi

Informacje dla zainteresowanych: www.fundacja.bomis.pl

Zgłoszenia i rejestracja: do 3 marca 2022 roku.

 Patronem medialnym konferencji jest Związek Banków Polskich.

[1] Standard szacowania wartości środków i megaukładów technicznych www.fundacja.bomis.pl

[2] Cyt. za: Tadeusz Klimek, Słownik terminologiczny  wyceny wartości maszyn i urządzeń nie tylko dla rzeczoznawców, Poznań, 1999