Jak dużym problemem dla europejskich banków są kredyty zagrożone?
Sytuacja finansowa sektora bankowego w Unii Europejskiej jest dobra mimo początkowego wstrząsu, spowodowanego przez wybuch epidemii COVID-19, ale istnieje ryzyko, że narastać będą niespłacane kredyty (NPL).
Kto zbankrutuje po wakacjach kredytowych?
W II kwartale 2020 r. średni współczynnik kapitału Tier 1 dla wszystkich banków UE wyniósł 16,4%, a średni współczynnik kredytów zagrożonych 2,8%. Wskaźnik pokrycia płynności dla istotnych instytucji finansowych kształtował się na wysokim poziomie 165,5%.
Jednak pomimo szeroko zakrojonych środków wsparcia na szczeblu UE i państw członkowskich pandemia mocno uderzyła w gospodarkę, a wszystkie państwa członkowskie znajdują się obecnie w recesji.
Istnieje obawa, że koniec wakacji podatkowych i likwidacja programów wsparcia publicznego ujawni duże ilości kredytów zagrożonych.
Dla banków groźne MSP
Według szacunków EBC w prawdopodobnym scenariuszu kredyty zagrożone (NPL) w bankach strefy euro mogą osiągnąć 1,4 bln euro, znacznie powyżej poziomu kryzysu finansowego i zadłużenia państwowego.
Zagrożeniem dla banków jest zwłaszcza ekspozycja na małe i średnie firmy szczególnie w branżach, które mocno ucierpiały podczas pandemii – transporcie, turystyce, hotelarstwie.
W opublikowanym 16 grudnia 2020 komunikacie Komisji Europejskiej zaleca ona, by instytucje finansowe, organy nadzoru i decydenci na szczeblu Unii i państw członkowskich wspólnie podjęli działania w celu zwiększenia stabilności finansowej systemu bankowego, a tym samym możliwości szybkiego ożywienia gospodarki.
Komisja przeprowadziła konsultacje z bankami i innymi instytucjami i na ich podstawie zaleca:
– dalszy rozwój rynków wtórnych aktywów zagrożonych, co umożliwiłoby wyjęcie niepracujących kredytów z bilansów bankowych przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony wierzycieli
– zreformowanie zasad dotyczących niewypłacalności i odzyskiwania długów, by zapewnić równowagę interesów między wierzycielami i dłużnikami.
Potrzeba większej liczby firm działających rynku wtórnym długów
Płynny rynek wtórny aktywów zagrożonych zapewniłby bankom możliwość sprzedaży ich inwestorom poza sektorem bankowym. Banki mogłyby skoncentrować się na podstawowej działalności polegającej na udzielaniu nowych kredytów, co pomogłoby ożywieniu gospodarczemu.
Najlepszym sposobem przywracania zdolności banków do udzielania kredytów jest korzystanie z firm zewnętrznych dla czyszczenia bilansów z niepracujących kredytów
Według KE należy zachęcać mniejszych sprzedawców i kupujących długi do łatwiejszego wejścia na rynek. Mogą one mieć kluczowe znaczenie dla rozwiązywania problemów na szczeblu lokalnym.
Komisja zaproponowała również usprawnienie ram sekurytyzacji dotyczących ekspozycji zagrożonych banków.
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego i EBC opracowały praktyczne wytyczne dla banków, które powinny aktywniej zarządzać kredytami zagrożonymi.
Doświadczenie pokazuje, że najlepszym sposobem przywracania zdolności banków do udzielania kredytów jest korzystanie z firm zewnętrznych dla czyszczenia bilansów z niepracujących kredytów.
Kredyty niepracujące w Unii Europejskiej
| % NPL brutto | % NPL brutto w sektorze prywatnym | % Strat w NPL | ||||
| Kraj | 2020Q2 | 2019Q2 | 2020Q2 | 2019Q2 | 2020Q2 | 2019Q2 |
| Austria | 2,0 | 2,3 | 2,8 | 3,1 | 76,5 | 69,6 |
| Belgia | 2,1 | 2,0 | 2,8 | 2,7 | 58,4 | 53,7 |
| Bułgaria | 6,7 | 6,9 | 10,0 | 10,5 | 60,6 | 61,2 |
| Chorwacja | 5,3 | 6,9 | 8,3 | 10,3 | 86,7 | 74,2 |
| Cypr | 14,5 | 19,5 | 23,3 | 33,5 | 55,4 | 53,2 |
| Czechy | 1,6 | 1,8 | 3,0 | 3,4 | 82,2 | 69,0 |
| Dania | 2,0 | 1,9 | 2,4 | 2,2 | 45,4 | 42,1 |
| Estonia | 2,1 | 1,8 | 2,1 | 2,3 | 55,7 | 42,4 |
| Finlandia | 1,5 | 1,4 | – | – | 42,6 | 34,0 |
| Francja | 2,3 | 2,6 | 3,4 | 3,6 | 66,2 | 64,8 |
| Niemcy | 1,2 | 1,3 | 2,0 | 2,0 | 89,0 | 85,3 |
| Grecja | 30,9 | 39,6 | 37,0 | 43,8 | 47,8 | 49,7 |
| Węgry | 4,0 | 5,0 | 5,6 | 6,5 | – | 84,1 |
| Irlandia | 3,5 | 4,2 | 6,0 | 6,8 | 54,9 | 37,0 |
| Włochy | 6,3 | 8,1 | 8,2 | 10,6 | 59,8 | 58,5 |
| Łotwa | 5,3 | 5,4 | 5,6 | 7,5 | 41,0 | 38,8 |
| Litwa | 2,7 | 2,2 | 2,8 | 3,0 | 47,3 | 36,4 |
| Luksemburg | 0,6 | 0,7 | 1,8 | 2,0 | 55,8 | 52,0 |
| Malta | 3,4 | 3,1 | – | – | 50,5 | 49,3 |
| Holandia | 1,9 | 1,8 | 2,8 | 2,4 | 40,1 | 31,6 |
| Polska | 6,2 | 6,2 | 6,7 | 6,7 | 74,0 | 70,4 |
| Portugalia | 5,5 | 8,3 | 6,6 | 9,2 | 66,4 | 59,2 |
| Rumunia | 4,4 | 4,8 | 5,9 | 6,5 | 93,0 | 83,6 |
| Słowacja | 2,9 | 3,1 | 3,2 | 3,4 | 92,9 | 89,0 |
| Słowenia | 3,2 | 4,5 | 4,5 | 5,9 | 80,1 | 74,6 |
| Hiszpania | 2,9 | 3,4 | 4,0 | 4,4 | 69,4 | 63,8 |
| Szwecja | 1,0 | 1,1 | 1,3 | – | 32,2 | – |
| Unia Europejska | 2,8 | 2,9 | – | – | 63,4 | 58,9 |
Źródło: Europejski Bank Centralny i obliczenia Komisji Europejskiej
