Horyzonty Bankowości 2015: Rewolucja upadłościowa

Krzysztof Podlewski

Jest to element tzw. polityki nowej szansy, czyli kompleksowej strategii gospodarczej państwa, ukierunkowanej na ochronę przedsiębiorstw, miejsc pracy, kapitału intelektualnego i know-how. Postępowania restrukturyzacyjne umożliwią zmiany: w strukturze majątku, zobowiązaniach przedsiębiorcy i zatrudnieniu – wyjaśnia Centrum Informacyjne Rządu.

Restrukturyzacja ma pomóc przedsiębiorcom wyjść z kłopotów finansowych, uchronić przed bankructwem i likwidacją, a w efekcie umożliwić dalszą działalność. Takie rozwiązanie ma być alternatywą dla postępowań obejmujących likwidację majątku, zwłaszcza gdy dłużnik szybko stwierdzi problemy płynnościowe.

Zgodnie z projektem, firmy znajdujące się w tarapatach finansowych będą mogły skorzystać z procedur restrukturyzacyjnych, które pozwolą im opanować problemy z płynnością i uniknąć likwidacji. Przedsiębiorca będzie mógł wybrać procedurę dopasowaną do swoich potrzeb.

Według projektu zdolność restrukturyzacyjną będą mieli wszyscy przedsiębiorcy; nie będą jej posiadali: Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Postępowania restrukturyzacyjne mają być skierowane do firm niewypłacalnych i zagrożonych bankructwem.

Kluczowym elementem nowych przepisów będzie wprowadzenie dodatkowych zasad gwarancji poszanowania praw wierzycieli na każdym etapie postępowania restrukturyzacyjnego – podkreślił CIR. W przypadku kolizji wniosków, to wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego będzie miał pierwszeństwo przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale nie będzie to pierwszeństwo o charakterze bezwzględnym. Planuje się wprowadzenie mechanizmów prawnych, które wyeliminują jakiekolwiek próby nadużycia tych zasad przez nieuczciwych przedsiębiorców – wyjaśniono.

Według CIR, w przepisach przejściowych przewidziano także nowelizację ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. W efekcie wprowadzono m.in. nową definicję stanu niewypłacalności. Zaproponowano też modyfikację zasad oddalenia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu tzw. ubóstwa masy. Teraz będzie ono możliwe, gdy koszty postępowania upadłościowego będą wyższe niż wartość upadłego majątku. Nowością jest też przepis pozwalający dłużnikowi na złożenie wniosku o sprzedaż przedsiębiorstwa lub części jego majątku. Nowe przepisy przewidują uproszczenie i przyspieszenie procedury upadłościowej. Obowiązujące wciąż przepisy zobowiązują firmy do składania wielu wniosków i pism w postępowaniu upadłościowym. Aby to zmienić, wprowadzone będą ujednolicone formularze, w przyszłości w formie elektronicznej, co ułatwi i przyspieszy procedurę. Dzięki tym zmianom przedsiębiorcy zyskają więcej czasu i zmniejszą się koszty takich postępowań, bo np. nie trzeba będzie korzystać z usług pocztowych – zaznaczyło CIR.

Regulacja zakłada utworzenie internetowego Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości, który będzie zawierał m.in. wyszukiwarkę prowadzonych spraw, wykaz syndyków i biegłych. W rejestrze będą znajdowały się informacje o wszystkich postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Będzie się można z niego dowiedzieć, która spółka jest w upadłości i na jakim etapie znajduje się postępowanie. Korzystanie z rejestru będzie bezpłatne. Znajdą się w nim także wzory pism i formularzy, wymagane w trakcie postępowania. Informacje umieszczane w rejestrze nie będą już publikowane w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”, a także w prasie lokalnej. Dzięki temu spadną koszty procedur upadłościowych.

Prawo nieprzystające do realiów

Wnoszący o zmianę przepisów rząd powołał się na badania międzynarodowe i krajowe statystyki, które wskazywały na drastyczny wzrost liczby składanych wniosków o ogłoszenie upadłości, obejmujących likwidację majątku upadłego, niesatysfakcjonującą liczbę wniosków o otwarcie postępowania układowego i postępowania naprawczego, a także znikomą liczbę postępowań zwanych upadłością konsumencką. Z badań wynikało, że współczynniki zaspokojenia wierzycieli z masy upadłości były bardzo niskie, zupełnie inaczej niż te dotyczące oddalenia wniosków o ogłoszenie upadłości z uwagi na ubóstwo masy. Zdaniem projektodawcy uwidoczniło to słabość instytucji upadłości w prawie polskim, przekładającą się na spadek konkurencyjności gospodarki, a więc i potrzebę gruntownej rekonstrukcji tej instytucji.

Założono zatem przyjęcie ustawy Prawo restrukturyzacyjne mającej szczegółowo uregulować zasady ratowania przedsiębiorstw zagrożonych likwidacją oraz kompleksową nowelizację prawa upadłościowego i naprawczego. Zmiany mają polegać na:

1. Wprowadzeniu w ustawie Prawo restrukturyzacyjne czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych:
   • w przedmiocie zatwierdzenia układu,
   • przyspieszonego układowego,
   • układowego
   • sanacyjnego.

   Powyższe zmiany przyczynić się mają do wzrostu odsetka przedsiębiorstw objętych postępowaniami restrukturyzacyjnymi do ok. 15 proc. w horyzoncie pięcioletnim.

2. Zredefiniowaniu w ustawie Prawo upadłościowe def inicji stanu niewypłacalności przy uwzględnieniu podstawy związanej z płynnością finansową dłużnika oraz z nadmiernym zadłużeniem, redukcję formalizmu postępowań upadłościowych, utworzenie centralnej platformy internetowej – Centralny Rejestr Upadłości (CRU) racjonalizującej zasady ...