Horyzonty bankowości 2012: Europejska unia bankowa – polskie dylematy

Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter

Przeżywająca pierwszy poważny kryzys strefa euro stara się w pośpiechu wyciągać wnioski i ulepszyć zasady funkcjonowania europejskiego obszaru jednolitej waluty. W coraz powszechniejszym przekonaniu jedynym sposobem uratowania strefy jest pogłębienie integracji; objęcie nią obszarów, które do tej pory pozostawały w gestii poszczególnych rządów.

Andrzej Halesiak

Nagłaśniana i powszechnie komentowana jest w tym kontekście tocząca się dyskusja o unii fiskalnej. Tymczasem warto zauważyć, że w jej tle przebiega – szczególnie na poziomie akademickim i wśród tzw. think- -tanków – także inna debata, debata o tzw. unii bankowej. Chociaż u nas, w Polsce, znacznie więcej uwagi przywiązuje się do zagadnień fiskalnych, to dużo bardziej istotna może się dla nas okazać właśnie europejska unia bankowa. Już wkrótce może nas ona postawić przed bardzo trudnymi wyborami.

Kryzys obnażył słabości europejskiego systemu finansowego

Odnosząc się do unii bankowej, warto zacząć od nakreślenia tła i przedstawienia przesłanek, które za tym pomysłem stoją. Otóż, koncepcja unii jest związana z tym, że kryzys unaocznił wiele problemów obecnego modelu funkcjonowania systemu finansowego w ramach strefy euro. Pierwszą istotną kwestią jest to, że integracja europejska (a także szersze procesy globalizacji) doprowadziły do wykształcenia się olbrzymich, paneuropejskich instytucji finansowych, które swymi rozmiarami potrafią dziś, w skrajnych przypadkach, przekraczać PKB kraju, z którego się wywodzą. Równocześnie nadzór i odpowiedzialność za depozyty zgromadzone przez te instytucje, a także ewentualna konieczność ich dokapitalizowywania (w sytuacjach kryzysowych) pozostała na barkach poszczególnych rządów. W skrajnym przypadku upadek banku (banków) może okazać się nie do udźwignięcia dla sektora publicznego, który w efekcie sam bankrutuje. W takiej sytuacji znalazła się Irlandia. W konsekwencji musiała się zwrócić o pomoc do instytucji Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Przy czym warto pamiętać, że pomoc ta została udzielona w formie pożyczek, co oznacza, że irlandzki rząd (a w zasadzie irlandzkie społeczeństwo) będzie musiał prędzej czy później pomoc tę zwrócić.

Kolejna kwestia, jaka ujawniła się dobitnie w czasie kryzysu, to sprawa różnic w systemach gwarancji depozytów i ewentualnego arbitrażu dokonywanego przez klientów banków. Otóż pod koniec 2008 r. państwa strefy zaczęły się ostro licytować w tym zakresie (zwiększając kwoty objęte gwarancjami), starając się w ten sposób uchronić swoje systemy bankowe przed odpływem środków do innych krajów. Dodatkowym wymiarem tego zagadnienia są też pogłębiające się różnice w jakości gwarancji. Związane są one z narastającymi różnicami w postrzeganiu wiarygodności poszczególnych rządów. W coraz bardziej powszechnym przekonaniu klientów np. gwarancje rządu greckiego (nawet jeśli obejmują 100 proc. wartości depozytów) nie są równoważne gwarancjom rządu Niemiec. Powoduje to kurczenie się bazy depozytowej w jednych krajach i przepływ kapitału do innych. Co więcej – utrzymywanie się wśród klientów banków wątpliwości, czy euro trzymane w greckim banku to takie samo euro jak w niemieckim, może stanowić pierwszy krok na drodze do niekontrolowanego rozpadu unii walutowej.

Inną potencjalną przesłanką dla utworzenia unii bankowej ma być silne powiązanie sytuacji systemu bankowego w danym kraju ...

Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:

  • zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
  • wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
  • wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
  • zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.

Uwaga:

  • zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
  • wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).

Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:

  • bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI