Fundusze poręczeń kredytowych: Mnożnik kredytów made in Europe

Mnożnik kredytów w większości krajów europejskich jest wielokrotnie większy, a działalność funduszy poręczeń ma sens, gdy są one w stanie efektywnie podejmować relatywnie wysokie ryzyko i jednocześnie je zdywersyfikować, dzięki efektywnemu użyciu reporęczeń – wskazuje raport PAG Uniconsult. w opinii ekspertów rozdrobnienie na kilkadziesiąt funduszy regionalnych i lokalnych jest zbyt kosztowne i nieefektywne. Należy wyznaczyć jedną instytucję publiczną (w randze ministra) do pełnienia roli koordynatora. Obecnie w sposób fragmentaryczny zajmuje się systemem ponad 20 instytucji (3 resorty, 1 bank, 2 agencje, 16 zarządów województw). Funkcje krajowej agencji poręczeniowo-gwarancyjnej powinien pełnić Bank Gospodarstwa Krajowego lub spółka celowa z udziałem BGK i samorządów wojewódzkich.

Jak to robią inni?

W Unii Europejskiej fundusze poręczeń kredytowych służą ułatwianiu dostępu do finansowania zwrotnego, z reguły są prowadzone przez instytucje publiczne i finansowane ze środków budżetowych. Niekiedy też instytucje te uczestniczą w podziale ryzyka poprzez zapewnienie tzw. regwarancji, czyli zobowiązania do pokrycia określonej części wypłaconych poręczeń. W wielu krajach UE istnieją jednakże fundusze o charakterze prywatnym na ogół mające quasi-spółdzielczy charakter m.in. we Włoszech, Hiszpanii, Portugalii i Francji. Tego typu fundusze na ogół korzystają ze wsparcia publicznego, najczęściej w postaci regwarancji.

Standardowo fundusze oferują zabezpieczenie do 80 proc. wartości udzielonego kredytu lub pożyczki, w zamian żądając tylko symbolicznego zabezpieczenia, jakim jest weksel. Przedsiębiorca musi jednak być wiarygodny, dlatego dość powszechna jest podwójna analiza klienta – dokonywana zarówno przez bank (ew. fundusz pożyczkowy), jak i przez sam fundusz poręczeniowy. Od tej zasady istnieją liczne wyjątki, a pełna analiza wniosku kredytowego jest stosowana tylko w przypadku największych wartościowo transakcji i/lub najbardziej ryzykownych klientów. Coraz częściej jednak dla wybranych kategorii klientów i/lub kredytów stosuje się procedury uproszczone.

Inną, bardziej tradycyjną formułą, w Polsce realizowaną w BGK poprzez tzw. gwarancje de minimis, są tzw. poręczenia portfelowe. W modelu tym fundusz zabezpiecza portfel kredytów o określonych parametrach (np. dla mikro i małych firm, w wysokości do 1 mln zł i o zapadalności do 5 lat). w żaden sposób nie bada wiarygodności i wyników przedsiębiorstw, aczkolwiek może postawić dość precyzyjne wymogi. Kwalifikacji do portfela dokonuje bank, zaś instytucja poręczająca nie ma kontroli nad wyborem. Weryfikacja jest realizowana ex post, w momencie ewentualnego wystąpienia banku o wypłatę poręczenia. Do zalet schematów portfelowych należy zaliczyć dość niskie koszty administracyjne, szybkość transakcji i możliwość budowania portfeli o znaczącej wartości. Wadą jest wyższa na ogół szkodowość i brak możliwości poręczania transakcji z udziałem bardziej ryzykownych klientów.

Niemcy: banki non for profit

Niemiecki system gwarancyjny został zbudowany z udziałem landowych banków gwarancyjnych, federalnego banku publicznego (KfW) i Związku Banków Gwarancyjnych przy ścisłej współpracy z izbami gospodarczy mi (IHK). Banki działające non for profit, zostały utworzone przez poszczególne landy w latach 50. XX w., głównie w oparciu o środki tzw. planu Marshalla. W większości landów funkcjonuje tylko jeden bank gwarancyjny, co ważne bez wpływu na zarządzanie nim ze strony państwa czy landu. Przykład niemiecki dowodzi, że ...