Fundusze europejskie – jak szukać, żeby znaleźć? JEREMIE mnożnik kredytów

JEREMIE to inicjatywa Komisji Europejskiej podjęta przy współpracy Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI). Ideą programu jest odejście od systemu dotacji na rzecz mechanizmu środków zwrotnych, odnawialnych instrumentów finansowych. Oferowane pożyczki i poręczenia będą mogły być używane w sposób ciągły na bazie tzw. finansowego recyclingu, a nie tylko raz – jak dotychczas – poprzez dotacje/granty dla indywidualnych firm. W kolejnym okresie programowania 2013-2020 większość dostępnych środków strukturalnych ma być dystrybuowana według zasad funduszy odnawialnych.

Wielkopolska jest pierwsza

Inicjatywa JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises) będzie realizowana od początku 2010 r. w kilku regionach kraju. Pierwsza umowa wdrażająca program została zawarta pomiędzy Bankiem Gospodarstwa Krajowego a samorządem Wielkopolski. Stworzony zostanie specjalny fundusz powierniczy Holding Fund, z którego unijne środki, w tym pożyczki z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego będą transferowane do sektora MŚP za pośrednictwem banków, lokalnych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych. Ocenia się, że banki będą bardziej skłonne udzielać kredytów mikroprzedsiębiorstwom, ponieważ Holding Fund poręczy znaczącą część pożyczek.

BGK pełni rolę menedżera funduszu powierniczego, którego zadaniem jest zawieranie umów z pośrednikami finansowymi, uruchomienie dla nich zwrotnego wsparcia oraz aktualizacja ich biznesplanów i monitorowanie wyników przez nich osiąganych. O funkcję pośrednika finansowego ubiega się obecnie około 30 banków

Szacuje się, że tylko w woj. pomorskim wsparcie z programu JEREMIE uzyska ok. 15,7 tys. małych i mikrofirm, a lokalne instytucje finansowe obsługujące sektor MŚP uzyskają dostęp do kwoty ponad 287 mln złotych.

Rynek mikropożyczek

W Polsce usługi mikrokredytowe obejmują 29 proc. gospodarstw domowych – łącznie 1,98 mln konsumentów, w tym 17 proc. to działające już małe firmy, a pozostałe 83 proc. to potencjalni przedsiębiorcy. Na podstawie badań Microfinance Centre wartość tego rynku można szacować na ponad 36 mld zł. Największy udział w tym segmencie mają banki (98 proc.), jednakże tylko 3 proc. małych rodzinnych firm korzysta obecnie z ich oferty.

Alternatywę stanowią lokalne fundusze pożyczkowe i poręczeniowe. Na koniec 2008 r. w Polsce działało 65 instytucji prowadzących 71 funduszy pożyczkowych, w których przedsiębiorcy pozyskali w ciągu roku blisko 20 tys. pożyczek na kwotę 440 mln zł, tworząc przy tym ok. 6 tys. nowych miejsc pracy. Fundusze pożyczkowe, licząc od początku ich działalności, tj. połowy lat 90., udzieliły 171,3 tys. mikropożyczek o łącznej wartości 2816,7 mln zł. Przeciętna ich wartość jednostkowa to 16,5 tys. zł. Ocenia się, że jakość portfela kredytowego funduszy pożyczkowych jest obecnie zdecydowanie lepsza niż w bankach komercyjnych (wskaźnik strat 1,65 proc.).

Microfinance Centre zwraca uwagę, że oferta banków dla nowych przedsiębiorstw (o aktywności krótszej niż dwa lata) jest ograniczona ze względu na wymagania w zakresie biznesplanów i gwarancji kredytowych. Ponadto ryzyko związane ze wsparciem przedsiębiorców o krótkiej bądź żadnej historii kredytowej jest większe niż w przypadku małych i średnich firm. Z drugiej strony, wyspecjalizowane pozabankowe instytucje finansowe i programy mikropożyczkowe posiadają dobrą wiedzę na ...