EBOiR: Litwa i Estonia lepiej niż Polska przejdą kryzys wywołany pandemią
Według badań gospodarstw domowych, przeprowadzonych przez EBOiR oraz ifo Instytut na próbie reprezentatywnej, 73 procent respondentów w powyższych regionach twierdzi, że osobiście dotknął ich kryzys Covid-19.
Bodźce fiskalne bronią przed kryzysem
W rozwiniętych krajach europejskich uważa tak 41 % respondentów. Utrata miejsc pracy, a w szczególności zamykanie przedsiębiorstw, jest obecnie częstsze niż podczas światowego kryzysu finansowego. Kryzys szczególnie dotyka osoby o niższym poziomie wykształcenia i dochodów.
Duże pakiety bodźców fiskalnych, średnio 4,2% PKB, pomogły złagodzić wpływ kryzysu Covid-19. Wyniki badania wskazują, że mniej osób straciło pracę, musiało zamknąć firmę rodzinną lub w inny sposób zostało dotkniętych kryzysem w krajach, gdzie bodźce fiskalne były większe.
Rok 2021, wzrost PKB
Oczekuje się, że dług publiczny jako udział w PKB gwałtownie wzrośnie. Bodźce fiskalne odpowiadają za około jedną trzecią prognozowanego wzrostu relacji długu do PKB, podczas gdy reszta jest spowodowana gwałtownymi spadkami PKB.
Deprecjacja waluty może również przyczynić się do wzrostu relacji długu do PKB w gospodarkach, w których znaczna część długu publicznego jest denominowana w walutach obcych.
Oczekuje się, że PKB w krajach, gdzie obecny jest EBOiR spadnie w 2020 roku o 3,9% w 2020 r., a wzrośnie o 3,6% w roku 2021 r. Prognozy te są gorsze niż majowe, ponieważ środki dystansowania społecznego będą obowiązywać dłużej niż poprzednio przewidywano.
Litwa, Estonia i Turcja najbardziej odporne
Oczekuje się, że produkcja w Europie Środkowej i krajach bałtyckich spadnie o 4,4% w 2020 r. Hojne programy wydatków rządowych pomogły złagodzić skutki kryzysu, a konsumpcja prywatna w regionie utrzymała się na nieco wyższym poziomie niż oczekiwano.
Zakładając stopniową normalizację i ożywienie popytu zewnętrznego, wzrost gospodarczy może powrócić w 2021 roku, do czego przyczynią się wypłaty środków unijnych. Przewidywany wzrost wyniesie wówczas 3,5 %.
Kryzys mocno uderzył w turystykę, co odbiło się na południowych krajach Europy. PKB w tym regionie spadnie w 2020 roku o 6,5 %. i odbije o 3,3 % w 2021 r..
Z powodu załamania turystyki (dotykającego w szczególności Albanii i Czarnogóry) PKB Bałkanów Zachodnich spadnie o 5,1% w 2020 r. i wzrośnie o 3,4 % w 2021 r.
EBOiR oczekuje, że PKB w Rosji zmniejszy się w tym roku o 4,5 %. W 2020 r i odbije do 3,0 % w 2021. W gospodarkę rosyjską uderzył spadek cen ropy i gazu, będący następstwem epidemii. Przyszłoroczne odbicie zależeć będzie od wzrostu cen surowców energetycznych.
Spadek polskiej gospodarki w tym roku będzie mniejszy niż w krajach o wysokim udziale turystyki w PKB, ale w roku przyszłym dochód będzie nieznacznie niższy niż w 2019 roku.
Najlepiej kryzys przejdą Litwa, która w roku przyszłym osiągnie PKB o 2,5 % wyższe niż w 2019, Estonia – 0,7%, Azerbejdżan – 0,7% i Turcja – PKB wyższe o 0,8%.
Prognoza wzrostu PKB EBOiR
| Region/Kraj | 2020 | 2021 | Zmiana 2021/2019 w % |
| Europa Środowa i kraje bałtyckie | -4,4 | 3,5 | -0,9 |
| Chorwacja | -8,5 | 3,5 | -4,6 |
| Estonia | -4,0 | 4,0 | +0,7 |
| Węgry | -5,0 | 4,0 | -1,9 |
| Łotwa | -5,0 | 3,5 | -1,3 |
| Litwa | -2,0 | 4,0 | +2,5 |
| Polska | -3,5 | 3,0 | -0,2 |
| Słowacja | -7,0 | 5,0 | -1,7 |
| Słowenia | -7,5 | 3,5 | -2,6 |
| Europa Wschodnia i Kaukaz | -4,5 | 2,5 | -1,2 |
| Armenia | -5,0 | 4,0 | -3,4 |
| Azerbejdżan | -3,0 | 2,5 | +0,7 |
| Białoruś | -3,5 | 1,0 | -1,9 |
| Gruzja | -5,0 | 3,5 | -1,4 |
| Mołdowa | -5,5 | 3,5 | -0,6 |
| Ukraina | -5,5 | 3,0 | -1,6 |
| Rosja | -4,5 | 3,0 | -0,6 |
| Europa Południowowschodnia | -6,5 | 3,0 | -2,9 |
| Bułgaria | -5,5 | 3,0 | -1,0 |
| Cypr | -7,5 | 4,0 | -4,0 |
| Grecja | -9,5 | 4,0 | -4,6 |
| Rumunia | -5,0 | 3,0 | -2,5 |
| Turcja | -3,5 | 5,0 | +0,8 |
Źródło: Regional Economic Prospects in the EBRD Regions. Covid-19: Early estimates of the damage, uncertain prospects. September 2020
