CIT: projekt noweli zakłada odroczenie minimalnego podatku do końca 2023 r. i jego zmianę

Minimalny podatek dochodowy wprowadzony został nowelizacją ustawy o podatku dochodowym z 29 października 2021 r.

„W świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej i związanej z nią niepewności gospodarczej, a także wobec licznych apeli działających w obrocie podmiotów gospodarczych, istnieje uzasadnienie do ponownego przeanalizowania zasadności wprowadzenia rozwiązania w postaci minimalnego podatku dochodowego, jak i jego kształtu. Istnieje duże ryzyko, że wskazane aspekty mogłyby spowodować niekorzystne i niezgodne z celem przepisów o minimalnym podatku dochodowym skutki dla działających w Polsce podmiotów gospodarczych spełniających warunki do objęcia ich przedmiotową regulacją” – czytamy w uzasadnieniu.

Zwolnienie z opodatkowania minimalnym podatkiem dochodowym do 31 grudnia 2023 r.

W związku z tym projekt zakłada zwolnienie z opodatkowania minimalnym podatkiem dochodowym w okresie 2 lat, tj. od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

Wskazany zabieg legislacyjny uchroni podatników tego podatku przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami wejścia w życie tego podatku w okolicznościach, gdy zawirowania polityczno-gospodarcze mają wpływ na globalną gospodarkę i tym samym na funkcjonujące w jej przestrzeni podmioty, podano także.

Zmiany w konstrukcji samego podatku

 Jednocześnie, projekt wprowadza zmiany w konstrukcji samego podatku polegające na:

–  podwyższeniu do 2%, wskaźnika rentowności, przy jednoczesnej zmianie metodologii jego wyliczania poprzez wyłączenie

• z kosztów uzyskania przychodów – opłat z tytułu umowy leasingu, w tym odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego wykorzystywanego na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,
• z przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów – wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej,
•  z kosztów uzyskania przychodów – określonej wartości (20%) kosztów z tytułu wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne oraz wpłat do PPK
• z kosztów uzyskania przychodów – wzrostu wartości energii elektrycznej, cieplnej i gazu przewodowego w odstępach rocznych, czy
• wartości podatku akcyzowego (przy uwzględnieniu także obrotu wyrobami akcyzowymi), podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej, opłaty emisyjnej;

– wprowadzeniu alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania – wg wyboru podatnika, tj.:

• podstawa opodatkowania to 3% przychodów albo
• podstawa opodatkowania to 1,5% przychodów + obecne elementy wyliczania podstawy opodatkowania (tj. koszty pasywne – finansowanie dłużne i usługi niematerialne;

– modyfikacji dotychczasowych wyłączeń i rozszerzeniu tego katalogu dodatkowo m.in. o:

• podatników CIT, których roczne przychody nie przekraczają 2.tys. euro (tj. tzw. małych podatników),
• spółki komunalne,
• podatników, jeżeli większość przychodów zostało osiągniętych w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia, o podatników, których rentowność w 1 z 3 ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%, czy
• podatników postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym.

Cel zmian w CIT

Zmiany mają w szczególności na celu:

· korektę przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne lub prowadzących do rezultatów sprzecznych z ideą  regulacji o minimalnym podatku dochodowym,

· większe uwzględnienie specyfiki poszczególnych branż,

· wzmocnienie ukierunkowania regulacji na faktyczne przypadki unikania opodatkowania,

· uzyskanie efektu większej przewidywalności tych regulacji, i w konsekwencji zbliżenie tych przepisów do realizacji zakładanego celu regulacji o podatku minimalnym.

Podniesienie  wskaźnika rentowności

Podniesienie  wskaźnika rentowności z 1% do 2% argumentowany jest  rozbieżnością między faktycznym poziomem rentowności a rentownością, wynikającą z danych Głównego Urzędu Statystycznego.

Zgodnie z danymi GUS w okresie styczeń – grudzień 2021 r. wskaźnik rentowności sprzedaży brutto przedsiębiorstw niefinansowych zwiększył się z 4,8% do 5,8%, wskaźnik rentowności obrotu brutto z 4,4% do 6,7%, a wskaźnik rentowności obrotu netto z 3,6% do 5,6%.

 Z danych podatkowych zawartych w deklaracjach CIT-8 wynika zaś, iż w 2019 r. rentowność dla celów podatkowych (udział dochodu w przychodach) wynosiła 6%, zaś w 2020 r. 7%.

Czytaj także: FPP: podatek minimalny CIT został zawieszony, ale docelowo wskazane jego uchylenie >>>

Powyższe wskaźniki oznaczają, że obecny poziom rentowności jest zdecydowanie niższy niż średnia rentowność wynikająca z danych GUS. Trudno w świetle tych danych zakładać, aby poziom 1% rentowności był jakąkolwiek granicą uzasadniającą działania optymalizacyjne, podano.

Ponadto, obecny poziom rentowności jest nieadekwatny do przyjętego składnika podstawy opodatkowania w postaci 4% wartości osiągniętych przychodów z działalności „operacyjnej” (skutkujących opodatkowaniem na poziomie co najmniej 0,4% tych przychodów – 4% x 10% od podstawy opodatkowania).

Przy tak ustalonych parametrach efektywna stopa opodatkowania (ETR) spółki o rentowności 0,99% wynosi 40,4% (przy nominalnej stawce podatku CIT na poziomie 19%), gdy średnia relacja podatku do przychodów podmiotów z listy MF o rentowności w przedziale od 1% do 2% wynosi 0,2471 (2020 r.). Sytuacja ta prowadzi do postrzegania minimalnego podatku dochodowego jako „kary” za niską rentowność i w praktyce prowadzi do sytuacji, w której podatek spółki o rentowności niższej (np. 0,99) będzie (średnio ok. dwukrotnie) wyższy niż spółki o rentowności 1,01%, podsumowano.

Zgodnie z obecnym brzemieniem ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych tzw. minimalnym podatkiem od spółek oraz podatkowych grup kapitałowych objęte są spółki, które poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo osiągnęły udział dochodów w wysokości nie większej niż 1%. Podatek ten wynosi 10% podstawy opodatkowania.