Bankowość spółdzielcza w Niemczech: Gwarancje dla depozytów szyte na miarę

Prof. UG dr hab. Eugeniusz Gostomski

Każdy z trzech filarów sektora bankowego w Niemczech: banki prywatne, sektor kas oszczędnościowych i banki spółdzielcze funkcjonuje w ramach odrębnych rozwiązań instytucjonalnych. Ustawowy obowiązek gwarantowania depozytów klientów w 220 bankach prywatnych, w tym regionalnych, spoczywa na Instytucji Gwarancyjnej Banków Niemieckich Spółka z o.o. (Entschädigungseinrichtung deutscher Banken GmbH – EdB). Jest to spółka zależna Federalnego Związku Banków Niemieckich.

Składka na odszkodowanie

EdB pozyskuje środki na wypłatę odszkodowania klientom banku, który utracił zdolność płatniczą, z wpłat wszystkich instytucji należących do wspólnego systemu gwarancyjnego. Wysokość stawki ustalono na poziomie 0,016 proc. średniej kwoty zobowiązań banku wobec podmiotów niefinansowych, ale nie mniej niż 15 tys. euro rocznie. Gdyby jednak środki EdB na zaspokojenie roszczeń okazały się niewystarczające, instytucja ta może zażądać od banków wyższej wpłaty lub też zaciągnąć kredyt.

Odszkodowanie jest wypłacane wtedy, gdy urząd nadzoru finansowego w Niemczech (BaFin) stwierdzi, iż dany bank jest niewypłacalny. Wypłata środków powinna nastąpić w ciągu 20 dni roboczych, górna granica odszkodowania dla jednego klienta, niezależnie od liczby posiadanych rachunków, wynosi obecnie 100 tys. euro w przypadku depozytów i 90 proc. z tytułu zobowiązań związanych z operacjami papierami wartościowymi, ale maksymalnie 20 tys. euro.

Pod uwagę brane są należności klientów wyrażone w euro lub w innej walucie kraju UE. Na podobnych zasadach funkcjonują ustawowe gwarancje depozytów w bankach zrzeszonych w Federalnym Związku Banków Publicznych (około 20 instytucji kredytowych).

Spółdzielcy: po swoje do swego!

Niemieckie kasy oszczędnościowe i banki spółdzielcze nie muszą należeć do żadnego ustawowego systemu gwarantowania depozytów, ponieważ dysponują własnymi systemami ochrony instytucjonalnej i instytucjami, które mają charakter samopomocowy. Chronią one banki przed utratą zdolności płatniczej i nie dopuszczają do bankructwa, w ten sposób gwarantują w każdym czasie i w całości wszystkie środki swoich klientów. Jest to więc pośredni system ochrony depozytów bankowych.

Niemieckie kasy oszczędności przez pierwsze 200 lat swego istnienia nie posiadały żadnego funduszu gwarancyjnego, ponieważ za zobowiązania w pełni odpowiadał ich organ założycielski (miasto lub związek miast), który jako podmiot prawa publicznego nie mó...