Bankowość spółdzielcza: Strategiczne wyzwania

dr Zbigniew R. Wierzbicki
Jest dyrektorem ds. doradztwa finansowego w akredytowanej w zakresie project management organizacji szkoleniowej i doradczej CRM SA, a także wykładowcą w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie.

Wzwiązku z tym ponownie należy zadać pytania o model rozwoju, a dokładniej – o biznesowy model rozwoju w układzie banki spółdzielcze i banki zrzeszające.

Banki zrzeszające – jak się powinny zmieniać?

Być może zasadne jest ponowne spojrzenie na oba banki zrzeszające, i to nie pod kątem ich wyników finansowych, lecz tych funkcji i zadań, które powinny w najbliższych kilkunastu latach wykonywać na rzecz banków spółdzielczych. IPS jest ważnym składnikiem tych funkcji i oczywiście najważniejszym z punktu widzenia Komisji Nadzoru Finansowego i bezpieczeństwa zrzeszonych banków spółdzielczych.

Zasadny jest więc refleksyjny powrót do genezy. Stąd pojawić się powinno generalne pytanie o to, co powinny koniecznie zrobić banki zrzeszające, a co mogą sobie na razie odpuścić. Pamiętajmy, że pierwotnie miały one być głównie instytucjami typu intermediary i apex, czyli pośredniczącymi między bankami spółdzielczymi a zewnętrznym wobec nich rynkiem finansowym. Miały także wykonywać podstawowe zadania w zakresie nadzoru nad zrzeszonymi bankami. Ich zadaniem miało być ułatwianie transferu kapitału pieniężnego w ramach zrzeszeń i ewentualne sprzedawanie nadwyżki na rynku międzybankowym. Ponadto miały też tworzyć nowe produkty i wdrażać nowe rozwiązania technologiczne. Czy rzeczywiście tak było? Wydaje się, że należy dziś na nowo zdefiniować to, czym powinien być bank zrzeszający i jakie powinny być wzajemne relacje między nim a bankiem spółdzielczym. Przez lata narosło wiele niedomówień i konfliktów oraz obszarów wzajemnej nieufności co do intencji stron.

Dziś, w dobie dominujących na rynkach holdingów finansowych, ciągle ponawiane jest pytanie o to, jaki powinien być kształt zrzeszeń. Wymaga to dyskusji, ale obserwacja rozwiązań w innych krajach, a także potrzeby polskich banków spółdzielczych, prowadzą do wniosku, że o wiele ważniejsze od komercyjnego obszaru działalności banków zrzeszających jest posiadanie w zrzeszeniu towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy inwestycyjnych, firm leasingowych i faktoringowych itd. One same zaś powinny być centrami kompetencji dla zrzeszonych banków spółdzielczych – winny dostarczać produkty, rozwiązania technologiczne, komplementarne usługi finansowe i okołofinansowe. Inicjując kolejny etap dyskusji nad kształtem przyszłych rozwiązań w odniesieniu do banków zrzeszających, trzeba obok IPS i nadzoru widzieć ich służebną rolę w zakresie rozwoju zrzeszenia. Wymaga więc dyskusji i szczegółowego rozpisania kwestia kształtu spółdzielczego holdingu finansowego w nowej formie i treści funkcji banku zrzeszającego.

W jakim kierunku powinny rozwijać się banki spółdzielcze?

Obserwacja i analiza doświadczeń choćby niemieckiego sektora bankowości spółdzielczej na poszczególnych etapach jego rozwoju, wskazuje na zasadność skorzystania z dobrych wzorów i unikania popełnianych błędów. Siła współczesnego sektora bankowości spółdzielczej w poważnej mierze wynika zarówno z silnej pozycji banków na rynkach lokalnych, ze ścisłych związków z gminami, lokalnymi społecznościami i organizacjami pozarządowymi oraz małymi i średnimi firmami. Ponadto niemieckie banki spółdzielcze mają wsparcie ze strony instytucji działających w ramach holdingu (np. kasy oszczędnościowo-budowlanej). Siła niemieckiej bankowości spółdzielczej oparta ...