Banki, Rynek, Klienci: Sygnały – wrzesień 2014

HIPOTEKI: POLE DO POPISU

Zadłużenie Polaków z tytułu kredytów mieszkaniowych na koniec czerwca br. wynosiło 82,5 mld euro. Zadłużenie to jest wciąż relatywnie niewysokie i wynosi 21 proc. PKB. Home Broker dotarł do danych Europejskiego Banku Centralnego, z których wynika, że średnia unijna to 43,1 proc. Z 27 przebadanych krajów Polska znajduje się na 21. miejscu. Mieszkańcy Unii Europejskiej z tytułu kredytów hipotecznych byli winni bankom 5,57 bln euro, tj. o 109 mln euro więcej niż rok wcześniej. Największa część tego zadłużenia przypada na największe gospodarki UE: Wielką Brytanię (1,33 bln euro), Niemcy (1,03 bln euro) i Francję (0,85 bln euro). Zadłużenie mieszkańców tych trzech krajów jest o 35 proc. wyższe niż łączne pozostałych 24.

CENA PIENIĄDZA

Suma średnich opłat w bankach, które zmodyfikowały swoją ofertę, od czerwca 2013 r. do marca 2014 r. wzrosła o prawie 80 proc. – wykazało badanie ARC Rynek i Opinie na zlecenie Związku Przedsiębiorców i Pracodawców. W ciągu 12 miesięcy średni koszt opłat dla klientów indywidualnych wzrósł o ok. ¼, znacznie powyżej inflacji, która w czerwcu br. wyniosła 0,3 proc. r./r. Najczęściej wzrastały opłaty za przelew dokonany w oddziale, przewalutowanie transakcji, podwyższano również wymagania pozwalające na utrzymanie do darmowego konta. Suma średnich opłat zwiększyła się o blisko 80 proc., tj. o ponad 5,5 zł (z 7,18 do 12,86 zł). Przeciętna opłata za prowadzenie konta wzrosła o ponad 150 proc. (z 2,94 zł w czerwcu 2013 do 7,63 zł w marcu 2014 r.), opłata za korzystanie z karty o złotówkę (4,24 do 5,24 zł), zaś opłata za prowadzenie rachunku z 4,97 do 5,91 zł, tj. o 19 proc.

Dla klientów biznesowych najbardziej dostrzegalne mogą być podwyższone prowizje za wypłatę gotówki z bankomatów, wpłaty w kasie oraz związane z definiowaniem i wykonywaniem przelewów (elektronicznie i w oddziale). Wzrosły też limity, zwalniające z danej opłaty. W marcu 2014 r. średnia opłata za prowadzenie konta w bankach, które zwiększały prowizje, była prawie trzykrotnie wyższa niż w czerwcu 2013 r. (5 zł – 14,40 zł), opłata za korzystanie z karty wzrosła w tym okresie z 3,20 do 3,60 zł. Suma średnich opłat zwiększyła się ponad dwukrotnie: z 8,20 do 18 zł. Jedną z zasadniczych przyczyn obserwowanych zmian jest obniżka opłaty interchange, stanowiącej przychód banku z każdej transakcji dokonanej kartą płatniczą. Do pierwszych obniżek tej opłaty doszło 1 stycznia 2013 r., natomiast w lipcu 2014 r. weszła w życie ustawa, które ustala jej maksymalną wysokość na poziomie 0,5 proc. (wobec wcześniejszej średniej stawki 1,1-1,3 proc.).

BIK: REKORDOWE BRANIE

W I półroczu 2014 r. Polacy pożyczyli na cele konsumpcyjne więcej niż kiedykolwiek wcześniej – wynika z analizy Biura Informacji Kredytowej. Kryzys w 2008 r. spowodował zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów i 26-proc. spadek ich wartości – z około 37 mld zł do 28,6 mld w 2011 r. W latach 2008-2013 r. liczba umów kredytowych zmniejszyła się aż o 39 proc. W 2013 r. trend na rynku został odwrócony m.in. wskutek powrotu do banków kredytów związanych ze sprzedażą ratalną towarów i usług. W I półroczu 2014 r. banki i SKOK-i udzieliły kredytów gotówkowych i ratalnych na rekordową kwotę 37,7 mld zł. Jest to kwota nawet nieco wyższa, niż w szczytowych latach 2007 i 2008. – Nasze prognozy przewidują dalszy wzrost liczby oraz wartości udzielanych kredytów konsumpcyjnych w drugiej połowie bieżącego roku – mówi dr Andrzej Topiński, główny ekonomista BIK. W okresie rozpędzania się akcji kredytowej w latach 2007-2008 nadzór bankowy słusznie ostrzegał przed niebezpieczeństwem przegrzania rynku. W kolejnych latach co ósmy zaciągnięty wówczas kredyt nie był obsługiwany terminowo. Jak przypomina dr A. Topiński, ówczesne kryteria udzielania kredytów były zbyt liberalne. – W zaciąganych później kredytach trudności ze spłatą występują w przypadku zaledwie co dwudziestego udzielanego kredytu. Zarówno banki, jak i kredytobiorcy postępują dziś znacznie ostrożniej.

Z danych ZBP wynika, że w pierwszym półroczu banki udzieliły 87,4 tys. kredytów mieszkaniowych, tj. o 1,7 tys. więcej niż rok wcześniej. Wartościowo było to 18,4 mld zł wobec 17,2 mld zł przed rokiem. Na koniec czerwca liczba czynnych umów hipotecznych wyniosła 1 855 439, a zadłużenie z tego tytuł...