Bank i Klient: Przewalutowanie zagroziłoby gospodarce

Karol Jerzy Mórawski

Podczas posiedzenia Senatu, odbytego 20 lutego br., wiceminister finansów Wojciech Kowalczyk oraz przewodniczący KNF Andrzej Jakubiak przedstawili informację na temat skutków finansowych kredytów udzielonych we frankach oraz wykonywania nadzoru nad ich udzielaniem i spłatą.

Rozpoczynając, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów przypomniał obecną sytuację. Na koniec grudnia 2013 r. kredyty frankowe stanowiły 40 proc. portfela kredytów mieszkaniowych i 24 proc. kredytów udzielonych gospodarstwom domowym. Udział ten obniżył się znacznie w ciągu ostatnich kilku lat – cztery lata wcześniej udział kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich wynosił 61 proc. Pożyczki takie stanowiły też 32 proc. wszystkich pożyczek udzielonych konsumentom. Zdecydowana jest natomiast dominacja franka w całym portfelu polskich kredytów walutowych – na koniec ubiegłego roku wynosiła aż 80,4 proc.

Atrakcyjniejsze raty

Przechodząc do sytuacji kredytobiorców frankowych, wiceminister przypomniał, że raty kredytów walutowych nawet po załamaniu z roku 2009 pozostawały przez długi czas atrakcyjniejsze aniżeli spłata analogicznych kredytów złotowych. – Można szacować, że łączny koszt odsetek zapłaconych dotychczas przez kredytobiorców posiadających kredyt walutowy jest o kilkanaście miliardów złotych niższy niż koszt, który ponieśliby w sytuacji, gdyby zaciągnęli kredyt złotowy. Szczególnego podkreślenia wymaga to, że mimo silnej deprecjacji polskiej waluty względem franka szwajcarskiego, do której doszło w drugiej połowie 2008 r., raty kredytów we frankach szwajcarskich zaciągniętych w latach 2005-2008 pozostawały niższe niż raty kredytów w złotych aż do około marca 2013 r. – podkreślił Wojciech Kowalczyk

Według Ministerstwa Finansów, nieprawdziwe są opinie, jakoby rząd i nadzór finansowy pozostawiły kredytobiorców walutowych bez jakiejkolwiek ochrony. Przeciwnie – władze kilkukrotnie podejmowały działania wspierające osoby, które zaciągnęły pożyczki w walutach. Przykładem może być wprowadzenie przepisów umożliwiających spłatę kredytu w walucie zakupionej na wolnym rynku. – W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom stosowania przez banki wysokich spreadów walutowych, przepisami Ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, wprowadzono rozwiązania umożliwiające kredytobiorcy dokonywanie spłaty kredytu bezpośrednio w walucie obcej, przy czym wykonanie tego uprawnienia nie może wiązać się z poniesieniem przez niego dodatkowych kosztów. Z informacji jednego z pośredników kredytowych wynika, że z tego rozwiązania korzysta około 140 tys. kredytobiorców. Szacunki wskazują, że każdego miesiąca Polacy wymieniają na euro i franki, głównie na franki, ponad 150 mln zł, dzięki czemu oszczędzają na ratach ponad 3 mln zł. W skali roku to ponad 35 mln zł mniej wpłaconych do kas banków – zauważył wiceminister finansów.

Przedstawiciel rządu przypomniał również, że KNF już w 2006 r. – a więc zanim jeszcze pojawiły się pierwsze symptomy zagrożeń wynikających z masowego zaciągania kredytów we franku szwajcarskim – wydała rekomendację zobowiązującą banki do udzielania szczegółowych wyjaśnień osobom zainteresowanym zaciągnięciem zobowiązania w walutach obcych. Dla porównania – podobne rozwiązania na skalę w całej Unii Europejskiej wdrażane są dopiero obecnie. – W 2006 r. została wprowadzona Rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego, która wprowadziła zasady podwyższonej ostrożności wzglę...