Bank i Klient: Narzędzie redukcji procykliczności

Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter

Jedną ze słabości regulacji sektora bankowego jest nadmierna procykliczność. Czy można to zmienić? Można - rozwiązaniem mogą być rezerwy dynamiczne.

Małgorzata Olszak

Nadmierną procyklicznością zajął się zarówno Komitet Bazylejski, który przygotował w grudniu 2009 r. dokument konsultacyjny proponujący m.in. narzędzia walki z procyklicznością, jak i Komisja Europejska, przekazując w lutym 2010 r. do konsultacji projekt zmian w dyrektywach, m.in. dotyczących adekwatności kapitałowej, zwany też CRD IV. Oba podmioty wysunęły dwie podobne grupy instrumentów antycyklicznych. Jedną z nich stanowią rezerwy na utratę wartości kredytów średnie dla cyklu koniunkturalnego (ang. through-the-cycle provisioning), zwane też dynamicznymi rezerwami (ang. dynamic proviosioning). Druga to nałożenie na banki obowiązku utrzymywania nadwyżek kapitałowych (tzw. capital buffers). Skupmy się na koncepcji dynamicznych rezerw.

Procykliczność i jej źródła

Procykliczność jest zjawiskiem polegającym na dynamicznych powiązaniach między sektorem finansowym i realnym. Przy czym powiązania te mają z reguły charakter wzmacniający siłę wzajemnego oddziaływania tych sfer, co w efekcie zwiększa amplitudę wahań cyklu koniunkturalnego i powoduje niestabilność finansową. Podczas ostatniego kryzysu finansowego zachodziły zjawiska, które doskonale ilustrują negatywne konsekwencje nadmiernej procykliczności. Wiele podmiotów, w tym banków, doświadczyło ogromnych strat, co skutkowało trudnościami w odbudowie bazy kapitałowej i skłoniło banki do ograniczenia aktywności kredytowej.

Straty na portfelach kredytowych banków mają tendencję do podążania za cyklem koniunkturalnym, spadając podczas ożywienia i wzrastając w czasie recesji. Banki określają poziom tych strat za pomocą rezerw na straty na kredytach. Ponieważ pomniejszają one przychody, ich procykliczność przyczyniać się może do zmienności i procykliczności zysków banków, a w następstwie zysków zatrzymanych i kapitału banków.

Rodzaj powiązań między rezerwami i cyklem koniunkturalnym zależy od daty tworzenia rezerw w porównaniu z powstaniem strat. Generalnie można wyodrębnić dwa modele ekstremalne, niewystępujące jednak w rzeczywistości:

  • Model 1 – księgowy: rezerwy powinny być tworzone jedynie na straty, które już zaistniały. Moment tworzenia strat i rezerw w tym przypadku jest zbieżny.
  • Model 2 – regulacyjny: w przypadku każdego udzielonego kredytu można zidentyfikować oczekiwaną stratę. Rezerwy powinny być tworzone już w momencie udzielenia kredytu, by pokryć straty, które mogą pojawić się między datą udzielenia i spłacenia kredytu. Model ten zakłada brak zbieżności między datą tworzenia rezerwy i datą wystąpienia straty.

Wprawdzie modele takie nie występują w czystej postaci w praktyce, pokazują jednak różnice w roli rezerw w ujęciu księgowym i regulacji ostrożnościowych. W ujęciu księgowym rezerwy odzwierciedlają redukcję w wartości kredytu lub grupy kredytów, będącą następstwem występowania obiektywnych dowodów utraty wartości ekspozycji kredytowych. Natomiast w modelu regulacyjnym przyjmuje się, że rezerwy powinny stanowić pokrycie przyszłych oczekiwanych strat (ang. expected losses). Natomiast straty nieoczekiwane mają być zabezpieczone funduszami własnymi banków.

Czym są ...

Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:

  • zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
  • wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
  • wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
  • zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.

Uwaga:

  • zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
  • wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).

Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:

  • bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI