Bank i Klient: Kumulacja zmian prawnych może zagrozić stabilności systemu finansowego

Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter

Z mec. Anną Cudną-Wagner, radcą prawnym w kancelarii Linklaters, rozmawiał Karol Jerzy Mórawski.

Rozstrzygnięcie parlamentu w sprawie projektu Ustawy o szczególnych zasadach restrukturyzacji walutowych kredytów mieszkaniowych wprowadza mechanizmy tyleż niekorzystne dla sektora finansowego, co po prostu wątpliwe z prawnego punktu widzenia. Czy i w jakim stopniu, zdaniem pani, sejmowe przedłożenie może być źródłem zastrzeżeń odnośnie zgodności z polską ustawą zasadniczą?

– Uważam, że proponowane przepisy można oceniać w kontekście dwóch standardów konstytucyjnych. Pierwszy z nich to wynikający z art. 21 ust. 2 standard ochrony własności. Rozważanie tego standardu wymaga jednak poczynienia zastrzeżenia, iż interpretacja pojęcia własności na gruncie art. 21 Konstytucji nie jest jednolita. W części orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wskazuje się, że termin ten oznacza jedynie ściśle rozumiane prawo własności. Istnieje jednak znacząca grupa jego orzeczeń, w których przez własność rozumie się całokształt praw majątkowych. Przy tym drugim rozumieniu pojęcia własności umorzenie części wierzytelności banku wynikających z umów kredytów we frankach szwajcarskich mogłoby być zasadnie kwalifikowane jako wywłaszczenie w rozumieniu art. 21 Konstytucji. Zaproponowane w projekcie rozwiązania powinny być oceniane także w ramach standardu z art. 201520 oraz 22 ustawy zasadniczej – czyli zasady wolności działalności gospodarczej. Mamy bowiem do czynienia z istotną ingerencją ustawodawcy w treść zawartych umów. Ingerencja ta prowadzi do całkowitej zmiany charakteru umowy (z denominowanej lub indeksowanej do waluty obcej) na umowę o kredyt złotowy, a ponadto umorzenia części wierzytelności banków wobec kredytobiorców oraz – dodatkowo – nałożenia na banki obowiązku udzielenia „uzupełniającego” kredytu na warunkach preferencyjnych. Istnieją poważne wątpliwości, czy wobec przyjętych w ustawie kryteriów jej zastosowania – a w szczególności braku wśród nich kryterium dochodowego – ważny interes publiczny przemawia za tak głęboką ingerencją w konstytucyjną zasadę wolności działalności gospodarczej.

Niezależnie od zagrożeń konstytucyjnych, czy taka ingerencja w treść już zawartych umów nie będzie stanowić precedensu, niebezpiecznego dla obrotu gospodarczego?

– Precedensem nie jest sama ingerencja ustawodawcy w treść wcześniej zawartych stosunków prawnych. Tu chodzi raczej o skalę tej ingerencji i jej konsekwencje. Co do zasady nowe przepisy mogą mieć wpływ na wykonywanie wcześniej zawartych umów. Również na gruncie prawa bankowego takie przypadki miały miejsce: w 2011 r. weszła w życie ustawa antyspreadowa, która przyznała kredytobiorcom, ...

Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:

  • zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
  • wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
  • wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
  • zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.

Uwaga:

  • zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
  • wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).

Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:

  • bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI