50 największych banków w Polsce 2015: Likwidacja BTE – co dalej?

Mec. Maciej Panfil – Starszy Partner w Kancelarii Prawniczej

Maciej Panfil i Partnerzy Współpraca: Urszula Michnowska – aplikantka adwokacka, Kancelaria Prawnicza Maciej Panfil i Partnerzy

Koniec marzeń o E-BTE Sukces wprowadzenia do naszego systemu prawnego Elektronicznego Postępowania Upominawczego utorował drogę projektom dalszej informatyzacji dochodzenia roszczeń. Prace nad wdrożeniem elektronicznego BTE, jako narzędzia optymalizującego procedurę dochodzenia należności przez banki, były bardzo zaawansowane. Autorom niniejszego artykułu dane było uczestniczyć w tzw. pilotażu, będącym swego rodzaju testem przyjętych rozwiązań organizacyjnych i technicznych tego projektu. Wyrok TK oznacza definitywny koniec E-BTE. Koszty w związku z nim poniesione przez Skarb Państwa są więc stracone.

Rozbieżne orzecznictwo Trybunał odroczył w czasie utratę mocy obowiązujących przepisów o BTE, co miało pozwolić uniknąć chaosu. Niestety art. 8 ust. 2 Konstytucji RP stanowiący, że jej przepisy stosuje się wprost, chyba że sama Konstytucja stanowi inaczej, nie pozwala bezrefleksyjnie przyjąć, że chociaż przepis jest niekonstytucyjny, to obowiązuje do czasu, kiedy zgodnie z wyrokiem TK utraci moc. Trzeba tu przypomnieć stanowisko zawarte w wyroku SN z 23 stycznia 2007 r., III PK 96/06, w którym uznał on, że: odroczenie, na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji, wejścia w życie orzeczenia TK nie oznacza, że przepis uznany za niezgodny z Konstytucją musi być stosowany do daty wskazanej przez Trybunał. Nie wchodząc w głęboką analizę tego zagadnienia, godzi się stwierdzić, że zarówno sędziowie odmawiający nadania klauzuli wykonalności na BTE z uwagi na jego niekonstytucyjność, jak i ci, którzy klauzulę taką będą nadawać ze względu na odroczenie w czasie utraty mocy obowiązującej przepisów o BTE mają poważne argumenty na obronę swoich decyzji.

Rozbieżność w orzecznictwie jest realnym zagrożeniem. Wprawdzie w ogromnej większości sądy w dalszym ciągu uznają przepisy o BTE za obowiązujące, jednak znane są już wypadki oddalenia wniosku o nadanie BTE klauzuli wykonalności z powodu niekonstytucyjności. Dla przykładu: postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Koninie (ten sam, który był inicjatorem postępowania przed TK) oddalił wniosek o nadanie klauzuli wykonalności BTE, wskazując, że nie zasługuje on na uwzględnienie. W uzasadnieniu postanowienia sąd odwołał się m.in. do wyroku TK. Konsekwencją wyroku TK są również postanowienia zmieniające uprzednio wydane orzeczenia. Tytułem przykładu trzeba wskazać, że Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie 27 kwietnia 2015 r. zmienił postanowienie referendarza sądowego z 15 września 2014 r. i wniosek o nadanie klauzuli wykonalności BTE oddalił w całości. W uzasadnieniu postanowienia sąd wskazał, że pomimo iż przepisy o BTE tracą moc dopiero z dniem 1 sierpnia 2016 r., to jednakże obalone został...